Ultradźwięki
Ultradźwiękami określa się drgania mechaniczne (falę dźwiękową) o częstotliwości wyższej od słyszalnej przez ucho człowieka. W leczeniu fizykoterapeutycznym stosuje się częstotliwości od 0,8 do 3,5 Mhz.
Zabieg ultradźwięków wykonuje się za pomocą specjalnej głowicy, którą za pośrednictwem żelu do USG lub innej substancji prowadzi się powoli po okolicy zabiegowej.
Na efekt leczniczy składa się kilka procesów:
– Działanie mechaniczne fali ultradźwiękowej – mikro-masaż tkanek, fala powoduje mikro-drgania tkanek i zarazem efekt mikro-masażu.
– Działanie termiczne – energia mechaniczna drgań zmieniona oraz powoduje wydzielanie energii cieplnej. Powoduje lokalne podwyższenie temperatury, intensywność działania cieplnego zależy od właściwości tkanek, krążenia krwi, częstotliwości, dawki, kąta padania i czasu zabiegu. Najsilniejsze działanie cieplne występuje na granicy dwóch ośrodków, ciepło powstaje głównie w tkankach w wysokim współczynniku absorbcji (kość, chrząstka, okostna, ścięgno, więzadło).
– Działanie fizykochemiczne – powoduje przyśpieszenie rozpadu białek (utlenienie i redukcja), wzrost szybkości dyfuzji i rozpad wody (wzrost PH).
Działanie nietermiczne związane jest głownie z efektem mikro-masażu tkanek, zwiększeniem przepuszczalności błon komórkowych oraz podtrzymaniem procesu dyfuzji, dzięki działaniu strumienia akustycznego.
W wyniku działania ultradźwięków uzyskuje się określone efekty biologiczne tj. Pobudzenie aktywności fibroblastów, wzrost syntezy kolagenu i hydroksyproliny, zwiększenie syntezy niekolagenowych białek w fibroblastach, przyspieszenie syntezy DNA, rozszerzenie naczyń krwionośnych i przekrwienie narządów, wewnątrzkomórkowy wzrost syntezy białka, przyspieszenie neangiogenezy, przyspieszenie procesów utleniania komórkowego., zmiany w szybkości w przewodzeniu włókien nerwowych.
Terapię ultradźwiękami stosuje się w stanach zapalnych, leczeniu zespołów bólowych, zmniejszaniu obrzęku, w celu przyspieszenia zdrowienia tkanek, w celu odbudowy i poprawy krążenia, zwiększenia rozciągliwości tkanki łącznej, przyspieszenia zrostu kostnego, zmniejszenia napięcia mięśni, ścięgien i więzadeł.
Pochodną zabiegu ultradźwiękami jest fonoforeza, znana także pod nazwą ultrafonoforeza. Polega na wprowadzeniu w miejscu wykonania zabiegu leku za pomocą fali ultradźwiękowej – działanie ultradźwięków plus dodatkowe działanie leku zwiększa efekt leczniczy.
Wpływ biologiczny ultradźwięków:
– wzmożenie przepuszczalności błon komórkowych
– usprawnienie oddychania tkankowego i pobudzenie przemiany materii komórk
– zmiany w strukturze koloidów tkankowych i ich uwdonienie
– zmiany w układach jonowych tkanek
– zmiana odczynu tkanek w kierunku zasadowym
Zastosowanie lecznicze:
– działanie przeciwbólowe
* zespoły bólowe w przebiegu choroby zwyrodnieniowej stawów szyjnego odcinka kręgosłupa
* bóle kręgosłupa w odcinku piersiowym i lędźwiowym
* zespół bólowy rwy kulszowej
* zespół bolesnego barku
* zespół bolesnego barku
* bóle fantomowe
– zmniejszenie napięcia mięśni – problemy związane z nadmiernym napięciem mięśni
– choroby zwyrodnieniowe stawów – ubytki w strukturze stawów
– tendinopatie – zmiany wynikające z przeciążenia ścięgien
– entezopatie – uszkodzenie lub przeciążenie przyczepu ścięgna
– zapalenie ścięgien
– nadwyrężenia mięśni
– uszkodzenia torebki stawowej
– zespół Sudecka – schorzenie przebiegające z zanikiem mięśni, kości i zesztywnienia stawów
– nerwobóle
– blizny
– owrzodzenia goleni
– zwapnienia, zrosty, osteofity
– rozbijanie złogów tłuszczowych, cellulit
– podawanie leku (fonoforeza lub ultrafonoforeza)
Przeciwwskazania do ultradźwięków:
– nowotwory i stany po ich operacyjnym usunięciu
– ciąża w okolicy dolnego odcinka kręgosłupa i brzucha
– czynne procesy gruźlicze
– skazy krwotoczne
– niewydolność krążenia i zaburzenia rytmu serca
– ciężki stan ogólny i wyniszczenie
– niezakończony zrost kostny w obszarze tarczy zrostowej
– nerwobóle niewyjaśnionego pochodzenia
– ostre procesy zapalne i stany gorączkowe
– cukrzyca (spadek poziomu glukozy we krwi)
– zakrzepowe zapalenia żył
– wszczepione elektroniczne implanty, np. rozrusznik serca
– zaburzenia ukrwienia obwodowego
– neuropatie
– metalowe implanty, endoprotezy